Üretim dünyasında bir gerçek vardır:
Sorunlar, raporlarda değil; yerde yaşanır.
Kâğıt üzerinde her şey kusursuz görünebilir. Planlar zamanında başlatılmış, verimlilik oranı yüksek, duruş süresi az.
Ama sahaya inildiğinde bambaşka bir tabloyla karşılaşılır.
Makine çalışır ama operatör huzursuzdur. Parça ilerler ama kalitede tutarsızlık vardır.
İşte bu çelişkiyi çözmenin yolu tek bir kelimede saklıdır: Gemba.
Gemba Nedir?
Gemba, Japonca’da “gerçek yer” anlamına gelir.
Olayların yaşandığı, işin yapıldığı, değer üretiminin gerçekleştiği yerdir.
Üretim için bu; fabrika zeminidir.
Hizmet sektörü için müşteriyle ilk temas noktasıdır.
Lojistikte ise depo ya da yükleme alanıdır.
Kısacası:
Gerçeğin saklanamadığı yerdir.
Ofisten Gemba’ya: Masadan Kalkmadan Üretim Yönetilmez
Yalın düşünceye göre, en iyi kararlar Gemba’da alınır.
Çünkü orada veri sadece sayılarla değil, gözlemlerle, sorularla ve duygularla desteklenir.
Bir yöneticinin Gemba’ya inmesi;
- Operatörle göz teması kurması,
- Sürecin doğal akışını izlemesi,
- Problemleri yerinde tanıması anlamına gelir.
Bu bir “kontrol turu” değil, öğrenme yürüyüşüdür.
Gemba’da vakit geçiren liderler, sahadaki en küçük detayın bile verimliliği nasıl etkilediğini anlar.
Sadece “neden oldu?” sorusunu değil,
“Nasıl daha iyi olabilir?” sorusunu da sahada sorar.
Gemba’nın 3 Altın Kuralı
- Git (Go See)
Gerçekleri masa başında değil, sahada gözlemle. - Sor (Ask Why)
Nedene ulaşmadan çözüme koşma. - Saygı Duy (Show Respect)
Sorunları dile getiren çalışanı cezalandırma; katkısını takdir et.
Gemba’nın Gücü Nerede Yatar?
Bir yönetici için Gemba;
- Grafiklerin, raporların ve sunumların ötesine geçmek,
- Gerçek zamanlı kararlar almak,
- Ekiple bağ kurmak için eşsiz bir fırsattır.
Çünkü yerde çözülmeyen sorun, ofiste büyür.
Er geç, rakamlar konuşur.
Ama önce Gemba konuşur.
Gemba Yürüyüşü Nasıl Yapılır?
Gemba yürüyüşü; süreci izlemek, insanları dinlemek ve sorunları yerinde görmek için yapılan sade ama etkili bir pratiktir.
Yönetici sahaya iner ama müdahale etmez.
Gözlemler, not alır, anlamaya çalışır.
Çünkü her sorun, o anda görünür olmayabilir.
Ama iz bırakan davranışlar, detaylarda gizlidir.
Gemba yürüyüşü sırasında:
- Süreç kesilmez, doğal akış gözlemlenir.
- Açık uçlu sorular sorulur.
- Suçlu değil, neden araştırılır.
Gemba’da sustuğun kadar öğrenirsin.
Gemba Liderliği Nedir?
Gemba lideri; sahaya gelen, bakan değil, gören kişidir.
Operatörün gözündeki tedirginliği, makinenin ritmindeki düzensizliği fark eder.
Sahada vakit geçirmenin sadece üretimi değil, bağı güçlendirdiğini bilir.
Gemba lideri:
- Ekibin karşısında değil, yanında yürür.
- Soru sormaktan çekinmez.
- Öğrenmeye açıktır.
Çünkü liderlik, sahada cesaretle başlar.
Sahada Dinleme Sanatı
Saha konuşur.
Ama sadece duymak isteyenler için.
Bir çalışanın elini uzatma şekli, malzemenin kenarda birikmesi, duraksayan bir taşıma arabası…
Hepsi birer sinyaldir.
Ama fark edebilmek için önce susmak, sonra dinlemek gerekir.
Gemba’da dinlemek;
- Kulakla değil, gözle, sezgiyle, dikkatle olur.
- Anlamak için yapılır, yargılamak için değil.
Sessizlik, Gemba’da en çok konuşan şey olabilir.
Gemba ile İsrafın Ortaya Çıkarılması
İsraf; çoğu zaman göz önündedir ama kimse bakmaz.
Gemba’ya indiğinizde fark edersiniz:
- Neden bu çalışan sürekli dönüyor?
- Bu parça neden yer değiştirmiş?
- Neden bekleme süresi uzamış?
Hepsi küçük ama çarpan etkisi büyük detaylardır.
Ve çözüm genellikle büyük yatırımlar değil, küçük farkındalıklarla başlar.
Gemba, israfları görünür kılar.
Fark etmek, ilk iyileşmedir.
Gerçek Yer Değişmeden, Gerçek İyileşme Başlamaz
Gemba; sadece bir yer değil, bir bakış açısıdır.
Gerçeği aramak, saklı olanı görmek, öğrenmek için inmek gerekir.
Ofisten yönetilen süreç, sadece kontrol eder.
Ama sahadan öğrenen lider, geliştirir.
“İyi yönetici rapor okur, iyi lider sahada soru sorar.”